40 soorten planten met betekenis in de stiltetuin
Adrie van Heerden is kartrekker van de stiltetuin in het mooie Dieren. Op zijn borst prijkt een kruis. “Het is een hanger uit Taizé. Al 20 jaar kom ik daar, elk jaar weer. In Taizé is ook een stiltetuin.” Hij werkt samen met een groep van tien vrijwilligers, die geholpen hebben met de aanleg en die de tuin gaan onderhouden.
Hoe is het idee van een stiltetuin ontstaan?
“Een paar jaar geleden stond in de nieuwsbrief van GroeneKerken een stukje over biodiversiteit in kerktuinen. Ik ben ecoloog en heb daarop geïnventariseerd wat er in de tuinen stond van de kerken en de moskee in Dieren. Over wat ik ontdekte, heb ik een lezing gehouden en ook heb ik advies gegeven hoe je de biodiversiteit kunt verhogen. Deze actie en de ervaring met een geliefde stiltetuin in Taizé heeft het idee van deze stiltetuin gevormd.”
En, wat ontdekte je in de tuinen?
“Dat er in iedere tuin tussen 40 en 80 wilde soorten planten stonden. Vanuit ervaring weet ik dat dit veel meer kan zijn, mits je niet te strikt planten weghaalt. Veel mensen halen bijvoorbeeld de eenjarige planten weg, maar daarmee verklein je de biodiversiteit. Wij krijgen nu een stiltetuin met 40 soorten planten. Op dit moment staan er ca. 15 in en de rest komt in het voorjaar. Voor alles wat we aan tuin hebben mikken we op 120 soorten, dat is echt mogelijk.”
Kun je de stiltetuin beschrijven?
“In de stiltetuin komen wel 40 soorten planten die allemaal een betekenis hebben. Er is een pergola met klimplanten, zoals een druif. Daarnaast is een kleine graanakker met oude graansoorten, waar het graan nu opschiet. Samen vormt het een verwijzing naar brood en wijn.
Langs de pergola staat ook Jasmijn, symbool van naastenliefde. Verder staan in de tuin veel bloemen: de klaproos staat voor troost, tulpen staan voor gebed en de drie kleuren viooltjes staan voor de Drieëenheid. Wat we nog willen planten zijn onder andere lelietjes van dalen, die staan voor de komst van Jezus. Met monnikskap en Mariadistel is de tuin zelfs oecumenisch te noemen, hahaha.”
En in de tuin is een hoek met het kruis?
“Klopt! Als je door de tuin loopt, zijn er veel planten die symbool staan voor de lijdensweg. Het pad door de tuin leidt naar het kruis en de bron. Het kruis is gemaakt van beton met een laag houtstructuur erop, de bron is gemaakt met molenstenen die we ergens op de kop getikt hebben. Eromheen staan boomstammen, een plek waar mensen rustig kunnen zitten om zich te bezinnen.”
Het gaat veel over betekenis en dat is mooi, maar hoe zit het met de biodiversiteit?
“Daar hebben we zeker ook aan gedacht! Er is een groot insectenhotel, dat we met jongeren samen gemaakt hebben. Verder ligt er een mussenkast klaar. Mussen broeden vaak in kolonies, dus het is een brede kast met drie ingangen, voor drie nestjes. Een soort rijtjeswoning.”
Wanneer hebben jullie de tuin aangelegd?
“In oktober van het vorige jaar (2023). Nu is de tuin in winterrust, maar kom in het voorjaar gerust een kijkje nemen!”
Was het moeilijk om de kerkenraad mee te nemen in het idee? Heb je nog tips hoe je van plan tot praktijk komt?
“Je moet in ieder geval wel geduld hebben. Als je met een nieuw idee komt, dan zie je eerst wat terughoudendheid. Daarom is het goed om regelmatig te vragen: hoe staat het ermee? Heb je nog extra informatie nodig? Uiteindelijk is de kerkenraad enthousiast akkoord gegaan, maar met het verzoek zelf de financiën en het onderhoud te regelen. Van binnen en buiten de gemeente is financieel bijgedragen en tien mensen hebben zich gemeld voor het onderhoud, ook van buiten de kerk. Verder heb ik contact gezocht met een hovenier uit een andere kerk, die het zware werk uit handen heeft genomen. We zijn toch een vergrijzende gemeente. Doordat we zo konden samenwerken, bleven de kosten laag.”
Hebben jullie ook wel eens activiteiten in de tuin?
“Zomers hebben we een kerkmarkt in de tuin. We verkopen dan producten van gemeenteleden die ze in hun eigen (volks)tuin gekweekt hebben en dat gaat ook naar een goed doel. Verder zit bij ons in de kerk ook de voedselbank. Wat overblijft van de markt, kan ‘s middags worden uitgedeeld. Een biologische groentetuin is misschien wel de volgende stap.”
