Groene kerk in de praktijk

We spreken: Gerrit Dekker van de Open hof in Kampen

Kun je iets vertellen over jullie kerkgemeenschap?

“We zijn een sociaal betrokken gemeenschap: dat is de ondertoon bij alles. We zijn ook een open gemeenschap: we willen openstaan voor iedereen.”

Kun je iets vertellen over de geschiedenis van jullie als Groene Kerk?

“Ik ben diaken in onze kerk. In 2018 heb ik op de landelijke diaconale dag van Kerk in Actie een workshop gevolgd van Alfred Slom, ‘God in de supermarkt’. Toen dacht ik: hier moet ik iets mee. Ik heb een oproep geplaatst in het kerkblad. Daar kwamen een stuk of 3 – 4 reacties op. We zijn in gesprek gegaan en gestart met een werkgroep van 8-9 enthousiaste gemeenteleden. We zijn eerst 1,5 jaar bezig geweest met praten en bouwen aan een draagvlak. Toen kwam corona en pas in 2022 kwam het bordje van GroeneKerken op de deur. Dat duurde dus heel lang. Het was niet ons doel maar mooi meegenomen voor al onze inspanning. Maar als je rustig blijft bouwen en stug volhoudt, dan heb je een stevig fundament.

We werken nu samen met 4 andere kerken in Kampen. We hebben gewoon een mail gestuurd naar de scriba van de kerken in de buurt en daar kwamen 4 positieve reacties op. We hebben nu 2 keer per jaar contact over hoe we kunnen samenwerken. Dan wisselen we uit en lenen elkaars goede ideeën.”

Is de zorg voor de schepping een thema waar verschillende generaties warm voor lopen in jullie gemeente?

“De meeste mensen in onze gemeente zijn al wat ouder. De jonge gezinnen haken de laatste jaren af: zeker als de kinderen tieners worden. In de kindernevendienst komen nu nog zo’n 10 kinderen per keer. Dat waren er een paar jaar geleden nog 25. Dat jammer, maar het is nou eenmaal zo. Ik denk dat kinderen en jongeren graag iets DOEN. Janneke Potuyt, van de Hervormde Kerk in Hasselt, die jaarlijks een duurzaamheidskamp voor tieners organiseert, zei ooit tegen mij: niet groen-gelovig maar doen-gelovig. Dingen doen voor duurzaamheid past daar goed bij. Het is goed om met elkaar het geloofsgesprek te voeren, maar jongeren willen vaak liever dingen doen en in dat doen komt vanzelf het gesprek op gang.

We hebben bijvoorbeeld 261 m2 aan tegels gewipt voor een tuin rond de kerk . De kindernevendienst en de jeugdkerk doen mee met de inrichting door het maken van bijenhotels en vogelhuisjes. De tuin is altijd open: de buurt is welkom. Samen met de school willen we ook de school-kerkdienst een keer doen over groen en dan de verbinding maken met ons nieuwe groene erf. We moeten nu gaan ontdekken welke impact dit project gaat hebben, ook op het contact tussen de generaties en met de buurt, maar we merken wel dat ze er bij zijn, terwijl we ze eerst niet zagen.”

Hoe ziet de samenwerking met de gemeente en de buurt eruit?

“Daar moet je wel geduld voor hebben! We hebben voor die 261m2 tegelwippen wel 2 jaar met de gemeente gepraat, maar nu vergroenen we ons erf met volledige ondersteuning van de gemeente en in nauwe samenwerking. De buurt reageerde eerst met argwaan: ze waren bang voor hangjongeren. Dan moet je eerst goed luisteren, in gesprek gaan, afspraken maken. Nu is er enthousiasme en zien mensen hoe mooi het wordt. Voorlopig zijn het nog vooral vrijwilligers uit de kerk en nu bouwen we verder aan meer samenwerking met de buurt.” 

Jullie hebben veel oog voor het bouwen aan draagvlak: hoe pakken jullie dat aan in jullie eigen gemeente? 

“Over veel dingen gaan we het gesprek aan met gemeenteleden. We proberen hun ideeën mee te nemen. Vaak is er ook een Groene Kerk mededeling of gebedspunt tijdens de dienst. Onze dominees werken echt mee.

Zo hadden we altijd al een houten boom in de kerk staan die fungeerde als een soort vraag-en-aanbod-markt. Maar die werd al een tijdje bijna niet meer gebruikt. Wij mochten daar als werkgroep een nieuwe invulling aan geven. We hebben hem geschilderd en op de startzondag een workshop gegeven met als titel ‘Ga je mee naar een groene oase?’ Er waren deelnemers van 30 tot 75 jaar. We zijn die workshop begonnen met een oefening, waarbij mensen een handje aarde aan elkaar in stilte moesten doorgeven. ‘Geef de aarde door.’ Dat maakte zoveel los! Sommige mensen deden dat heel snel, sommige heel voorzichtig, mensen probeerden niet te knoeien of hielden de aarde juist extra lang even vast. Als je dan gaat praten over waarom je dat doet zoals je het doet, levert dat prachtige gesprekken op. Hoe geef jij de aarde door? 

Daarna hebben we de mensen gevraagd om dit concreet te maken, door de boom te vullen met appels en peren, beschreven met mogelijkheden voor hen zelf en voor de gemeente. Die boom staat nu in ons kerkgebouw en wij als werkgroep gaan aan de slag met de ideeën die in de boom hangen. Als iets is gerealiseerd, dan tekenen we er een smiley bij. Mensen kunnen er wekelijks nieuwe ideeën in hangen en zien dat we in beweging zijn. We hebben een soort levende boom in de kerk die steeds van gedaante verandert. Ik vind het elke keer weer leuk om als werkgroep te zien wat er nu weer tussen hangt!”

Wat zou je andere Groene Kerken mee willen geven? 

“Durf klein te beginnen. Doe rustig aan, niet alles tegelijk, niet prekerig, maar wel stug doorgaan en goed blijven luisteren.”