Judith van Peursen, (27 jaar, woonachtig in Rotterdam, werkt in het team voor circulair supply-chain management bij ASML), start in 2024 met de Jona-jaaropleiding, een initiatief van Micha en Laudato Si. We spreken haar over generaties, duurzaamheid en de kerk. 

Judith, we kennen elkaar nog niet, kun je wat meer over jezelf vertellen?

“Ik ben 27 jaar. Ik werk nu sinds een half jaar bij ASML. Daarvoor heb ik onder andere bij Pieter Pot gewerkt. Ik woon in Rotterdam, daar heb ik ook gestudeerd. Ik heb bedrijfskunde gestudeerd en daarna supply-chain management. Bij ASML werk ik een team voor circulair supply-chain-management. Dus we stellen ons tot doel om zoveel mogelijk te hergebruiken.“

Ben je christelijk opgevoed?

“Ja dat klopt, mijn vader is oudste in onze kerk, de Volle Evangelie Gemeente in Rijswijk. Ik ben gelovig opgevoed en heb ook zelf vrij jong de keuze gemaakt dat ik Jezus wil volgen. Nu ik ouder ben ga ik ook wel een enkele keer naar een andere kerk, maar voel me nog steeds deel van de kerk in Rijswijk.‘

En in februari 2024 start je met de Jona-jaaropleiding?

“Ja klopt, deze start in februari. We hebben al een eerste kennismaking gehad met de groep van nu zeven deelnemers. Allemaal met een verschillende achtergrond. De een is al veel meer opgevoed met natuur en duurzaamheid, de ander pas kort geleden meer bewust hiervan geworden. Maar allemaal liepen we er tegen aan dat we ons soms best alleen voelen. Als jongere in je omgeving die bezig is met duurzaamheid, maar ook in de christelijke wereld. Hoe zet je je in, voor rechtvaardigheid, maar ook specifiek voor klimaat. Dus we zoeken denk ik allemaal naar anderen om ons heen die met dezelfde thema’s bezig zijn. En we doen dit ook om tools te krijgen. We delen wel een bepaalde frustratie, dat je meer wilt doen. We geloven dat we als christenen een taak hebben om hier iets aan te doen, maar het lijkt soms alsof er zo weinig mensen echt in beweging komen. 

Bijvoorbeeld bij startups als Pieter Pot kom je wel andere mensen tegen die ook dingen echt anders willen doen. Maar op dat soort plekken kom ik dan weer weinig christenen tegen.”

Er wordt gezegd dat klimaat een belangrijk thema is voor jouw generatie. Herken jij dat beeld?

“In mijn omgeving zie ik inderdaad dat het meer leeft bij jongeren, dan bij een wat oudere generatie. Maar ja, onder vrienden zie ik ook dat sommigen toch wel vrij makkelijk op vliegvakantie gaan of zich niet zo druk maken over afval. Dus ik zie wel dat bewustzijn, maar er speelt ook vaak ‘het is toch maar een druppel op de gloeiende plaat’, of ‘iedereen doet het’.”

Denk je dan dat die zorgen op de achtergrond wel spelen? Je hoort bijvoorbeeld ook wel over jongeren met een klimaatdepressie, herken je die zorgen onder je leeftijdsgenoten?

“Ja, er is ook iemand in mijn omgeving die last heeft van wat je een klimaatdepressie kan noemen. Het gaat er dan om dat je er zo graag iets aan wilt doen, maar dat je het gevoel krijgt dat wat je doet niet of nauwelijks effect heeft. En dat het niet goed lukt om anderen mee te krijgen. Ook trouwens voor die groep die zelf minder doet. Ik denk dat ze het gevoel hebben: wat heeft het voor zin als ik bepaalde acties doe? Als iedereen gewoon doorgaat met hetzelfde gedrag, waarom zou ik dan iets van mijn gemak inleveren? Het is ook een soort struisvogelgedrag.

Ik merk ook zelf die innerlijke strijd. Juist als het je ook je eigen gemak kost. Bijvoorbeeld ik heb nu trek, ik heb weinig tijd, ga ik dan toch iets van afhaaleten bestellen met veel afval? Ik probeer daar wel bewust in te zijn en een volgende keer te kijken of ik het anders kan doen maar tja. Je merkt dat je allemaal zo in het huidige systeem zit. Het zit in onze hele samenleving. Ik ben me steeds meer bewust van de effecten van ons gedrag, ook mijn eigen gedrag. Maar je hebt echt elkaar nodig om erover te kunnen sparren.” 

En hoe ervaar je dit in de kerk, vind je in je kerk herkenning van je zorgen over klimaat?

“Er wordt bij ons in de kerk wel bij stilgestaan, bijvoorbeeld met een Michazondag. Mensen vinden het wel belangrijk maar… er speelt zoveel. Voor mij gaat dit onderwerp ook echt over zorgen voor Gods schepping en rechtvaardigheid. Maar ja, mensen zien ook andere vormen van  onrechtvaardigheid, oorlogen. En wat wij dan kunnen doen wordt dan misschien toch gevoeld als een druppel op de gloeiende plaat. We hebben gelukkig wel zonnepanelen, dus er worden wel stappen genomen. Maar nog niet echt een plan, er wordt nog weinig nagedacht over wat we meer zouden kunnen betekenen. Zo hebben we bijvoorbeeld sinds corona weer wegwerpbekers en die hebben we nog steeds. Want ja, we zijn best een kleine gemeente en ja anders moet iemand dat weer gaan afwassen… daar blijft het dan op hangen.”

Ervaar je dat de urgentie ontbreekt?

“Ja, ik mis de urgentie inderdaad. En ik proef ook wel bij sommige mensen van een wat oudere generatie dat ze de klimaatverandering zien als een teken van het einde van de tijd. En daarmee zou het dan niet iets zijn waar wij iets aan moeten doen. Ik zie dat zelf heel anders. Zelfs al zou klimaatverandering een teken van het einde van de tijd zijn, ik denk dat we nu de opdracht hebben om goed voor de schepping te zorgen. En een opdracht om naar elkaar om te zien. Het gaat om onrecht voor mij. Ik denk dat het inzicht ook vaak ontbreekt over het effect van ons handelen op kwetsbare mensen in andere landen.” 

Hoe is dat met je eigen ouders, ervaar je dan ook een verschil tussen generaties in hoe je met duurzaamheid bezig bent?

“Ik merk wel verschillen. Al zijn we ook opgevoed met zuinig zijn op je spullen, we gingen niet vaak op verre vakanties ofzo. Maar ik zoek veel meer actief naar informatie, bijvoorbeeld over de herkomst van spullen. Als we het erover hebben gehad, dan zie ik dat ze er ook iets mee willen doen. Bijvoorbeeld over afval verminderen of een composthoop. Ik denk dat bij veel mensen van de generatie van mijn ouders het bewustzijn ontbreekt, dat bepaalde informatie ontbreekt. Bijvoorbeeld dat het beeld kan zijn van oh die activisten gaan weer op de weg zitten, maar weet je ook wat het doel is van dat ze op de weg gaan zitten?” 

Dus is kennis denk je hetgeen wat het meeste ontbreekt?

“Ook, maar ook urgentie en daadkracht. We kunnen echt iets doen. Ik denk dat onbewust het idee leeft dat we weinig kunnen veranderen. Juist van een generatie boven je, van mensen met meer levenservaring, zou meer meedenken over hoe het anders kan fijn zijn. Hoe pak je zulke problemen aan? Ook in de politiek zijn er maar weinig voorbeeldfuncties die echt een visie laten zien over een andere toekomst, over hoe het wel moet. Je kunt het hebben over of je wel of niet zou mogen vliegen. Maar kunnen we concreter doordenken, bijvoorbeeld als we anders met vliegen om gaan, wat het effect daarvan? Hoe zou het moeten in de toekomst?”

Hoor ik je eigenlijk zeggen dat jouw generatie juist van de oudere generaties visie en hoop nodig heeft?

“Ja en daadkracht. In onze kerk wordt ook over hoop gesproken, maar dan hoop op een nieuwe hemel en een nieuwe aarde. Maar het is meer dan dat. Het gaat om ook om hoop voor mensen die nu leven, eerlijkere kansen, rechtvaardigheid. Hoop voor deze tijd.”

Speelt bij jou soms ook dat gevoel richting een andere generatie van: lekker dan, jullie hebben steeds meer gevlogen, vlees gegeten enzovoort en wij zitten met de gevolgen? 

“Ja, maar niet naar mensen toe. Wel naar het systeem. Waarom moesten we zoveel streven naar steeds meer, steeds beter, zonder na te denken over de consequenties? Dit systeem is nu zo gegroeid dat het moeilijk is om er vanaf te komen. Het is denk ik ook dat systeem wat je moedeloos kan maken. Daardoor voelt het ongrijpbaar of zinloos wat je als individu onderneemt. Maar als iedereen dat denkt komen we nergens. Samen moeten we nadenken over de hele systeemverandering en ondertussen acties ondernemen om nu al van binnen uit het systeem te veranderen.”

Heb je nog een boodschap voor betrokkenen bij GroeneKerken die actief zijn in hun kerk en bijvoorbeeld veertigers, vijftigers of zestigers zijn? 

“Maak het bespreekbaar en behapbaar. Kies bijvoorbeeld een concrete aanpassing van onze leefstijl om een maand op te focussen. Laat zien door woord en daad dat het anders kan. En laat het zoveel mogelijk aansluiten bij wat al speelt binnen de kerk in plaats van het als een los onderwerp te behandelen. 

Ik moet ook denken aan die tekst uit Esther: “En wie weet of jij niet juist met het oog op deze tijd in het paleis bent terechtgekomen?” (Esther 4:14). Het plan van God gaat door, linksom of rechtsom, de vraag is of jij er deel van wilt zijn. En wie weet heeft God jou juist voor deze omstandigheden op jouw unieke plek gezet. Dus kom in actie, stap voor stap. Ik geloof dat we op deze manier samen steeds meer mogen gaan ervaren van Gods koninkrijk, ook al hier op aarde. 

In de jaaropleiding gaan we hier ook mee aan de slag. We willen in beweging komen, maar hoe krijgen we mensen mee? In onze omgeving, maar ook in de kerk. Hoe kunnen we blijvend in gesprek hierover, meer dan een thema-zondag, zodat het mensen in beweging zet?”

Ben je dan ook bang voor polarisatie, dat mensen het wegzetten als ‘links’ of ‘woke gedoe’?

“Dat zou kunnen, maar daarom moet je ook starten met het waarom. Het blijft de eigen keuze en verantwoordelijkheid van mensen wat ze ermee doen. Maar ik zie het als een deel van ons geloof, om goed om te gaan met Zijn Schepping. En dat raakt zoveel thema’s. Vervoer, vlees eten, maar ook spullen, hergebruik. Rechtvaardigheid, hoe en waar zijn de spullen gemaakt die je koopt. Het gaat dan tegelijk ook over wanneer zijn we tevreden, wat is genoeg.” 

Zie je het dan ook als een specifiek christelijk thema?

“Ja dat denk ik wel. Wij als christenen zouden ons minder moeten hechten aan het materiële. Laten zien dat we tevreden zijn met genoeg, bereid zijn om te delen met mensen om ons heen. Ik geloof dat we daarin een voorbeeldfunctie mogen hebben. Het christelijk geloof geeft ook een diepere laag. Anders kun je ook heel angstig worden over of de wereld zoals we die kennen vergaat. Wij hebben een andere hoop, op een nieuwe wereld, maar ook hier en nu. We voelen ons nu geroepen, dat gaat dieper.” 

Ik kan me voorstellen dat je heel veel zin hebt in de Jona-opleiding, het klinkt heel inspirerend om een jaar lang met een groep jongeren aan de slag te gaan met dit thema. 

“Jazeker. We zijn nu met zeven deelnemers dus er zijn nog een paar plekken, je kunt je nog aanmelden. Het is een start, we hopen op een domino-effect om te laten zien dat het anders kan. Dit is voor jongeren, maar ik hoop dat we makkelijk een brug kunnen bouwen naar andere generaties. Wij moeten het samen aanpakken, we zijn samen één kerk.”