In de Heilige Schrift wordt de sabbat verbonden met de schepping maar ook met Exodus, de uittocht van het joodse volk uit de slavernij van Egypte. Tegen die achtergrond heeft de sabbat onmiskenbaar te maken met noties als herstel en herschepping. De zevende dag vormt een dag van recreatie, letterlijk dus herschepping. Mensen én dieren hebben na dagen van inspanning behoefte aan ontspanning en rust. Het gaat om de heilzame werking van onderbreking. Alleen zo kan het leven goed worden geleefd.

Natuurlijk heeft ook de uittocht uit Egypte alles te maken met herschepping. Israël wordt van een slavenvolk herschapen tot een vrij volk dat mag leven voor Gods aangezicht. De sabbat heeft alles bijeen dus te maken met ‘van ophouden weten’. Even pas op de plaats om te rusten en weer op krachten te komen. In de katholieke traditie kennen de Benedictijnen de afwisseling van ora et labora, de dag wordt opgedeeld in momenten van gebed en werk.

Ik vermoed dat veel christenen tot voor kort de sabbatsrust primair antropocentrisch hebben geïnterpreteerd. Onze zondag als een dag van kerkgang en ontspanning voor ons mensen. Maar de ecologische crisis heeft onze ogen geopend en vraagt om een nieuwe en bredere visie. Wij mogen niet langer dieren en planten bedreigen en de aarde vervuilen en uitbuiten.

Velen, en niet alleen rooms-katholieken, worden voor die bredere visie geïnspireerd door paus Franciscus. In zijn rondzendbrief Laudato Si’ verwijst de paus naar het prachtige Zonnelied van de heilige Franciscus. In dat loflied op de schepping spreekt de middeleeuwse heilige over broeder zon, zuster maan, broeder vuur en zuster water. Alle onderdelen van de schepping delen in een broeder- en zusterschap.

Duurzaam spreken is gemakkelijker dan duurzaam handelen. Toch beseffen wij dat de komende decennia grote gedragsveranderingen nodig zijn. Alle mensen, gelovig of ongelovig, hebben dierbaren die jonger zijn dan zijzelf. Dat feit kan hen motiveren veel zorgvuldiger dan tot nu toe met de aarde, die ons draagt en voedt, om te gaan. Het geloof dat deze aarde Gods eigendom is, vormt voor christenen, en allen die in een Schepper geloven, een extra motivatie om als hoveniers deze aarde te beschermen. .

Wij hebben tot 2050 een lange sabbat nodig. Een tijd van herschepping en herstel. Niet steeds meer willen maar juist minder. In kracht van Gods Geest zijn wij als vrienden van Christus geroepen tot ommekeer in denken en handelen.

Mgr. Dr. Gerard de Korte

Bisschop van ’s-Hertogenbosch

Voorzitter van de Laudato Si’ Alliantie Nederland