9.7 – Afval

Geupdate op: 10 maart 2025

Introductie - Minder afval, meer hergebruik!

Je staat er niet bij stil, want het gaat zo ongemerkt. Maar Nederlanders produceren per persoon zo’n 490 kilo afval per jaar. Dat kan minder! Ook in de kerk is het goed om te kijken of je de hoeveelheid afval kunt verminderen. Minder afval is nóg beter voor het milieu dan afval scheiden en recyclen. Het bespaart grondstoffen en energie, en is dus goed voor het klimaat. Maar als we dan toch afval produceren, laten we dan zorgen voor goed recyclebaar afval dat een nieuwe grondstof kan worden.

Want als iedereen zo zou consumeren als de Nederlanders, zou de mensheid ongeveer vier aardbollen nodig hebben. Dat betekent dat het jaarlijkse budget van de natuur binnen een kwart van het jaar opgebruikt zou zijn. Deze zogenaamde Earth Overshoot Day viel daarom in 2024 voor Nederland op 1 april!

Dus op naar minder afval en meer hergebruik.

Inhoudsopgave

Afval scheiden

In Nederland is afvalscheiding ingeregeld voor ons huishoudelijk afval.

Maar hoe werkt dat bij de kerk? Er zijn twee opties:

  1. In de meeste gevallen valt het afval van de kerk onder huishoudelijk afval. Het is dan afhankelijk van de (burgerlijke) gemeente of pmd (plastic, metaal en drankenkartons) apart moet worden gehouden, of door de afvalverwerker nagescheiden wordt.
  2. Soms valt het afval van de kerk onder bedrijfsafval. Dan is het afhankelijk van de afspraken die de kerk heeft gemaakt met de afval-inzamelaar (wel of geen bronscheiding).

Vraag na wat in jullie kerk het geval is!

In alle gevallen wordt karton/papier, glas en gft (groente-, fruit- en tuinafval) apart ingezameld. Deze vormen van afval worden nooit nagescheiden. Dus deze vormen van afval wil je altijd apart inzamelen.

Is het jullie helder hoe de afvalverwerking voor jullie kerk is geregeld? Mooi! Zorg dan voor goede afvalbakken en bijvoorbeeld instructies of kleurtjes zodat iedereen weet waar het afval naartoe moet.

“Zorg voor goede afvalbakken en instructies, zodat iedereen weet waar het afval naartoe moet.”

9 6 Afval

Is het de moeite waard om afval te scheiden? Of komt alles toch gewoon op één hoop terecht? Of is het zelfs beter om afval achteraf te scheiden? Een hardnekkige fabel is dat gescheiden afval toch weer op één hoop komt. Dat is niet waar! Het verschilt alleen per gemeente of pmd (plastic, metaal en drankenkartons) apart wordt ingezameld, of bij het restafval mag worden ingeleverd en door de afvalverwerker wordt gescheiden.

Bovendien is voor veel grondstoffen achteraf scheiden van afval niet goed mogelijk: oud papier en textiel wordt nat en onbruikbaar, etensresten maken ander afval vies en aluminium is minder goed uit het restafval te halen. Door gescheiden in te leveren, lever je dus een belangrijke bijdrage aan recycling!

Gereclyed afval wordt al op veel manieren gebruikt als nieuwe grondstof. Kijk bijvoorbeeld op de website van Milieu Centraal voor de voorbeelden.

Recycle? Ja, én ‘reduce, reuse, repair, refuse’!

Door afval te scheiden lever je een belangrijke bijdrage aan hergebruik (recycling). Nog mooier is het om te zorgen voor minder afval. Dus recycle én reduce, reuse, repair and refuse!

Reduce
Ga met elkaar in gesprek: is wat we kopen ook echt nodig? Of zijn daar ook dingen bij die weinig waarde toevoegen en binnen korte tijd bij het afval liggen? Kijk ook eens of jullie als kerk spullen van een andere kerk kunnen overnemen. Soms zijn kerken genoodzaakt te sluiten, of gaan kerken samen verder. Dat zijn momenten om bijvoorbeeld stoelen door te geven en te hergebruiken.

Reuse
Als je iets koopt, zorg dan dat het iets is wat hergebruikt kan worden. Bijvoorbeeld kerstversiering: koop iets wat nog jaren gebruikt zal worden. Of knutselen met de kinderen: kun je ook iets maken met ingezameld restmateriaal?

Repair
Onderzoek − vóórdat je iets weggooit − of reparatie mogelijk is. Vooral voor nieuwe apparaten zijn veel grondstoffen vereist, en dus heeft reparatie voor een langere gebruiksduur veel impact. Wist je dat een kapotte stofzuiger vaak weer aan de praat te krijgen is met een nieuwe stekker? Ga eens naar een repaircafé in de buurt of start er als kerk een! Meer informatie vind je onder repareren.

Refuse
Reclame, ongebruikte abonnementen, prullaria als cadeautjes waar niks mee gedaan wordt …
Probeer te voorkomen dat jullie dingen ontvangen (of zelf uitdelen aan anderen) die als afval zullen eindigen. Wat niet binnenkomt, hoeft er ook niet uit!
Soms vinden mensen dit lastig omdat ze beleefd willen zijn, maar je kunt ook op een beleefde manier iets weigeren. En is juist de kerk niet een mooie plek om te oefenen om een beetje tegen de stroom in te gaan? Zie ook schoon schenken.

“Probeer te voorkomen dat jullie dingen ontvangen (of zelf uitdelen aan anderen) die als afval zullen eindigen.”

9 6 Afval

Het is de grootste ergernis van Nederlanders … zwerfvuil!

Als kerk kunnen jullie heel praktisch zichtbaar zijn voor de wijk van jullie kerk en de plaats waar jullie wonen, door zwerfvuil te gaan prikken!

In veel plaatsen zijn groepen bewoners actief waar jullie je bij kunnen aansluiten (informeer bij de burgerlijke gemeente), maar jullie kunnen als kerk natuurlijk ook een eigen groep starten, samen met mensen uit de wijk. Hieraan kunnen ook kinderen meedoen!

Elk jaar in maart organiseert Schoon de Landelijke Opschoondag. Goed om te weten dat dit een initiatief is van Verpact, de verpakkingsindustrie. Misschien wel leuker is World Cleanup Day, die ieder jaar in september wordt gehouden.

Bij de christelijke natuurorganisatie A Rocha kun je de september schoonmaakactie van jullie kerk aanmelden. Misschien zijn er wel andere (groene) kerken in jullie omgeving die mee willen doen.

Tot slot: je wijk schoonmaken is altijd een goed idee! Er zijn ook mensen die elke zondag voor de kerkdienst een kwartiertje afval prikken.

Groene kerk in de praktijk

Kijk hoe zij '9 - Inkoop en afval' in de praktijk brengen

Andere thema's uit 9 - Inkoop en afval: