5.1 – Water

Geupdate op: 28 november 2024

Introductie - Duurzaam watergebruik

Water is een primaire levensbehoefte. Wereldwijd is schoon en voldoende water op veel plekken een uitdaging. In Nederland is dat gelukkig niet het geval, maar ook hier merken we dat er vaker perioden zijn van droogte of juist van hevige neerslag. Dit is het gevolg van klimaatverandering en past in het beeld van de klimaatscenario’s die door het KNMI zijn geschetst.

We zijn zo gewend aan drinkwater uit de kraan dat we vaak meer gebruiken dan noodzakelijk is. Dat is niet alleen een verspilling van water, maar ook van energie. Drinkwaterbedrijven gebruiken namelijk energie om drinkwater te maken. Hoe kunnen we duurzamer worden in ons watergebruik?

Inhoudsopgave

Minder water gebruiken

Met een aantal kleine ingrepen kun je al onnodig waterverbruik voorkomen. Repareer bijvoorbeeld een toilet dat doorloopt, of installeer bij een kraan een perlator (dat is een gaasje bij het uiteinde van een kraan, dat water bespaart én ervoor zorgt dat de straal niet spettert). Kijk ook naar jullie jaarlijkse waterverbruik en vraag eens na bij een andere kerk of dit ongeveer vergelijkbaar is. Als jullie waterverbruik hoger is dan jullie kunnen verklaren, dan is het verstandig om te kijken of er ergens lekkage aan de leidingen is.

Het gebruik van warm water kost veel energie. Om daarop te besparen is het goed om het huidige gebruik te inventariseren en een plan te maken over het gewenste warmwatergebruik. Bijvoorbeeld: is een boiler in de keuken wenselijk, kies dan voor een boiler die compact is en goed geïsoleerd. Zijn de leidingen zo kort mogelijk en geïsoleerd? En waar in het gebouw zijn mengkranen (met warm en koud water) nodig of kan bijvoorbeeld de kraan in het toilet vervangen worden door een kraan met alleen koud water?

Kijk voor meer tips bij Keuken en toiletten.

“Kijk naar jullie jaarlijkse waterverbruik en vraag eens na bij een andere kerk of dit ongeveer vergelijkbaar is.”

5 Water evt poortje

Drinkwater, ‘grijs water’ en regenwater

Uit onze kranen in Nederland komt drinkwater van hoge kwaliteit. Maar heb je er weleens over nagedacht dat we dit drinkwater voor doeleinden gebruiken, waar ook ander water voor gebruikt zou kunnen worden? Het doorspoelen van het toilet bijvoorbeeld kan ook prima met water dat elders in het gebouw wordt weggespoeld – dit noem je ‘grijs water’ – of regenwater.

Voor hergebruik van grijs water en/of gebruik van regenwater is het nodig dat er een apart leidingstelsel wordt aangelegd. Dus als je hiervoor een bestaand gebouw moet verbouwen, wegen de kosten qua grondstoffen en energie meestal niet op tegen de milieuwinst. Maar bij nieuwbouw, of als er toch verbouwd wordt, is dit een goede optie.

Probeer ook te voorkomen dat drinkwater gebruikt wordt om het groen rondom de kerk te bewateren. Het plaatsen van een regenton is een kleine moeite en levert makkelijk tientallen liters water op. En richt ook je kerktuin slim in met planten die bestand zijn tegen verschillende weertypen.

In verschillende gemeenten kun je subsidie krijgen voor het afkoppelen van regenpijpen, zodat water niet in het riool verdwijnt maar in de grond of in regentonnen.

“Probeer te voorkomen dat drinkwater gebruikt wordt om het groen rondom de kerk te bewateren.”

Kopie van DSC 7535

Abdij Koningshoeven te Berkel-Enschot is een rooms-katholieke gemeenschap van monniken die behoren tot de Orde van de Trappisten. Ze zijn sinds 1881 gevestigd op een groot terrein van 160 ha even buiten de stad Tilburg.

De gemeenschap wil een plek zijn waar je God, jezelf en de ander kunt ontmoeten in een leven van soberheid, stilte en solidariteit. Het evangelie van Jezus Christus staat daarbij centraal. De monniken voorzien in hun eigen levensonderhoud door het maken van biologische producten als bier, kaas, brood, chocolade en jam.

Aangezien een bierbrouwerij en een kaasmakerij waterverslinders zijn en ook vervuilers, zijn de monniken in 2018 begonnen met de bouw van een ecologische waterzuiveringsinstallatie. Deze was in het najaar van 2018 klaar en is dan de eerste van zijn soort in Nederland. Het gebruikte water wordt gezuiverd, voor een deel hergebruikt en voor een deel teruggegeven aan de natuur. De monniken leven in één van de droogste gebieden van Brabant. De noodzaak om te bezuinigen en de wens om te verduurzamen vielen hier prachtig samen.

De Ontmoetingskerk in Rhenen heeft een tuin rondom de kerk. De gemeente heeft in 2019 een plan opgesteld om de tuin opnieuw in te richten. Hierbij liet ze zich inspireren door de nabijgelegen Heuvelrug voor de aanleg van een zogenaamde ‘Heuvelrugtuin’. Dit is een tuin met tenminste 60% groen; er wordt gifvrij getuinierd, er is beschutting voor vogels en insecten en je vindt er planten die passen in de natuurlijke omgeving.

Een onderdeel van het plan is om het regenwater van het dak van de kerk op te vangen in de diverse delen van de tuin aan alle zijden van het kerkgebouw. Een adviseur van de burgerlijke gemeente heeft een plan uitgewerkt voor het afkoppelen van tien regenpijpen. Het plan maakt gebruik van verschillende manieren van opvangen en verspreiden van het water, zoals een waterloop van oude klinkers, drainagebuizen, een regenton en IBC-containers, een regenpijp via een pergola etc. Inmiddels is het plan uitgevoerd en ligt de tuin er prachtig bij!

Groene kerk in de praktijk

Kijk hoe zij '5 - Energie en water' in de praktijk brengen

Andere thema's uit 5 - Energie en water: