4.4 – Verbouwen

Geupdate op: 26 november 2024

Introductie - Verbouwen: circulair, energieneutraal en natuurinclusief?

Als jullie het kerkgebouw gaan verbouwen, zijn de kansen om dat duurzaam te doen groot! Investeren in een kerkgebouw doe je niet voor nu, maar voor de toekomst. Jullie willen vele jaren vooruit kunnen met de investeringen van deze verbouwing. De keuzes die nu gemaakt worden, hebben daarmee vele jaren impact.

Verdiep je eens in bijvoorbeeld circulair bouwen (met grondstoffen die herbruikbaar zijn), energieneutraal bouwen (met alle huidige mogelijkheden kun je bijna onafhankelijk zijn van de energieleverancier) en natuurinclusief bouwen (in harmonie met de natuur om je kerkgebouw heen) en laat je inspireren!

 

Inhoudsopgave

Verbouwing: het begint bij een goed plan

Bij een verbouwing van een kerkgebouw komt veel kijken. Bespreek in de beginfase met elkaar welke doelen op het gebied van duurzaamheid belangrijk zijn voor jullie geloofsgemeenschap. Zo wordt duurzaamheid deel van het plan, in plaats van een sluitpost.

Natuurlijk gaat het er bij verbouwen ook om welke investeringen haalbaar en betaalbaar zijn voor jullie kerk. Maar er is vaak veel mogelijk op het gebied van duurzaamheid, zonder dat dit enorme meerkosten met zich meebrengt. Energiebesparing verdient zichzelf in de loop der jaren namelijk terug. En ook met slim ontwerpen kan een verbouwing soms eenvoudiger of duurzamer dan gedacht. Dus begin bij de doelen en kijk dan wat er mogelijk is.

Belangrijke tip: kies voor een architect met ervaring op het gebied van duurzaam (ver)bouwen! Deze weet in het algemeen ook goed de weg in de aannemerij en de installatiesector. Mochten jullie bezig zijn met een project zonder architect, dan geldt ook voor andere experts die je erbij betrekt, dat er intussen genoeg zijn met ervaring op het gebied van duurzaamheid.

Je kunt ook andere groene kerken (in de buurt of zoek contact via de GroeneKerken-app!) vragen naar hun ervaringen met experts op het gebied van verbouwing van kerken mét duurzaamheidseisen.

 

“Bespreek in de beginfase met elkaar welke doelen op het gebied van duurzaamheid belangrijk zijn voor jullie geloofsgemeenschap.”

4 4 Verbouwing

Regelmatig wordt bij duurzaam verbouwen vooral gedacht aan het energieverbruik als het gebouw af is; maar de verbouwing zelf en de materialen die hierbij gebruikt worden, kunnen ook flink belastend zijn voor het milieu. Gelukkig zijn er steeds meer mogelijkheden om met duurzame materialen te bouwen. Ook hergebruik van materiaal kan een optie zijn.

Circulair bouwen richt zich op het waardebehoud van grondstoffen door te zorgen voor hergebruik van materiaal, recycling van grondstoffen en het voorkomen van afval. Binnen de bouwsector en ook vanuit overheidsbeleid groeit de aandacht hiervoor. Vraag de betrokken experts naar de huidige ontwikkelingen en mogelijkheden.

Hier vind je alle actuele milieuclassificaties en alle DUBOkeur® gecertificeerde producten.

Het meest duurzaam zijn de materialen die je niet gebruikt. Het kan ook goed zijn om nog eens met elkaar te evalueren of een verbouwing ook eenvoudiger kan. Soms levert dat creatieve oplossingen en flinke besparingen op!

Het motto voor materiaalgebruik is dus: reduce – reuse – recycle!

Als jullie nadenken over energiebesparende maatregelen tijdens een verbouwing, waarom dan niet meteen gaan voor energieneutraal? Energieneutraal houdt in dat er niet meer energie verbruikt wordt dan er wordt opgewekt. Dit zorgt voor een flinke vermindering van de ecologische voetafdruk van de kerk, maar is op de lange termijn ook een enorme financiële besparing. Om dit te bereiken is een combinatie van maatregelen nodig, zoals hoogwaardige isolatie, het plaatsen van zonnepanelen, het aanpassen van het verwarmingssysteem etc. Ook het thema energie is relevant. 

Soms wordt gedacht dat een energieneutraal gebouw alleen haalbaar is voor nieuwere kerkgebouwen, maar vaak is er veel mogelijk. Een voorbeeld hiervan is de Centrumkerk in Winsum, gebouwd in 1871. In 2014 werd dit de eerste energieneutrale kerk van Nederland!

Bij natuurinclusief (ver)bouwen gaat het om het besef dat een gebouw een plaats heeft in de omliggende natuur. De keuzes die gemaakt worden in de verbouwing, hebben invloed op het ecosysteem en de biodiversiteit rondom het gebouw. Bij natuurinclusief (ver)bouwen probeer je actief bij te dragen aan het ondersteunen van de levende natuur in je omgeving. Dit kan bijvoorbeeld door het plaatsen van nestkasten voor vleermuizen en vogels, een groen dak of een groene gevel en voorzieningen voor insecten. Hier vinden jullie algemene tips en adviezen over natuurinclusief (ver)bouwen.

Ook vanuit de Omgevingswet worden er eisen gesteld aan verbouwingen en de gevolgen op de natuur in je omgeving. Deze regels hebben betrekking op het voorkomen van verlies van natuur. Als jullie vermoeden dat er in jullie kerkgebouw vogels, vleermuizen of andere dieren huizen, is het verstandig om je hier van tevoren in te verdiepen. Bij spouwmuurisolatie is een onderzoek naar de aanwezigheid van vleermuizen verplicht.

Groene kerk in de praktijk

Kijk hoe zij '4 - kerkgebouw' in de praktijk brengen

Andere thema's uit 4 - kerkgebouw: