3.3 – Kerkhof of begraafplaats

Geupdate op: 8 november 2024

Introductie - Een plek van stilte, herinnering én nieuw leven

Veel (oude) kerken hebben een kerkhof of begraafplaats rond de kerk. Een plek van stilte en herinnering. En waar afscheid wordt genomen en gerouwd over het verlies van naasten. Zou het niet heel mooi zijn als de begraafplaats óók een oase van nieuw leven wordt? Een plek waar bijen zoemen, vogels een nest hebben, planten bloeien en fruit aan de bomen hangt? En kun je de begrafenis zelf ook duurzaam organiseren? Je vindt hier een aantal tips die je verder helpen.

“Zou het niet heel mooi zijn als de begraafplaats óók een oase van nieuw leven wordt?”

Inhoudsopgave

Bron van biodiversiteit

Begraven is iets heel persoonlijks. Dat geldt ook voor de keuzes die gemaakt worden. Denk aan zaken als de kist, een grafsteen, bloemen, catering en vervoer. De laatste jaren groeit de aandacht voor duurzaam begraven. Als kerk laat je natuurlijk ruimte voor de wensen van de overledene en nabestaanden, maar je kunt wel het gesprek hierover aangaan. Op de website van o.a. GroeneUitvaart vind je meer informatie.

Een kerkhof of begraafplaats kan een bron van biodiversiteit zijn. Dat is hard nodig in een tijd dat de soortenrijkdom in ons land achteruit holt. Méér biodiversiteit hoeft de functie als begraafplaats niet in de weg te staan − integendeel! − en dat kan ook positief bijdragen aan de beleving. Kies voor gebiedseigen beplanting (let op het bodemtype) en geleidelijke overgangen in hoogte en bloeiperiode. Beperk schoffelen, boenen, harken en maaien tot een minimum. Juist rommelhoekjes, bladerenhopen en (korst)mossen voegen veel toe aan de biodiversiteit. Overweeg ook om een insectenhotel te plaatsen en de grindpaden te laten vergrassen.

Meer informatie over aanleg en onderhoud vind je hier. Ook bij de Landelijke Organisatie voor Begraafplaatsen vind je informatie over biodiversiteit, met veel handige links.

Sommige mensen zullen ecologisch beheer ervaren als achterstallig onderhoud. Zorg er dus voor dat jouw kerk goed communiceert over een nieuwe vorm van beheer van de begraafplaats. 

3 2 Kerkhof

Steeds meer mensen hebben belangstelling voor een natuurbegraafplaats. Dit is een plek in de natuur waar je een eeuwigdurend natuurgraf kunt kopen. Er is geen mogelijkheid voor een grafsteen, wel voor een eenvoudig houten teken (dat vergaat) en soms voor een boom. Op de website van Natuurbegraven Nederland vind je meer informatie. 

De zusters van Abdij Koningsoord in Arnhem, aangesloten bij het netwerk van GroeneKerken, hebben sinds 2019 een natuurbegraafplaats: de Koningsakker. Ze kochten enkele maïsvelden en weilanden naast het klooster en richtten die in als natuur. Op zoek naar een inkomstenbron die de natuur niet schaadt, kwamen ze op het idee van een natuurbegraafplaats. Misschien ook iets voor jouw kerk?

Groene kerk in de praktijk

Kijk hoe zij '3 - Ruimte rond de kerk' in de praktijk brengen

Andere thema's uit 3 - Ruimte rond de kerk: