11.2 – Boeken

Geupdate op: 29 oktober 2024

Introductie - Christelijke groene boeken

Er loopt een ‘groene draad’ door de Bijbel en de christelijke traditie. Maar voordat je die groene draad gaat zien, moet je vaak eerst wat denkwerk verrichten. Ieder mens heeft zo zijn eigen, persoonlijke manier van kijken. Dat leidde vroeger én nu tot eenzijdige uitleg en toepassing van allerlei Bijbelteksten. Diverse boeken lichten dit toe en laten je die groene draad zien. Boeken voor theologen en boeken voor gewone gelovigen.

“Er loopt een ‘groene draad’ door de Bijbel en de christelijke traditie.”

Inhoudsopgave

Groene boeken voor theologen en voorgangers

Of de Bijbel wel of niet een ‘groen’ boek is, dat wordt betwist. Er zijn denkers die vinden dat de Bijbel en de christelijke traditie juist de milieu- en klimaatproblemen van onze tijd hebben veroorzaakt. Ben je predikant, priester of voorganger, dan kunnen de volgende boeken je helpen om hier zicht op te krijgen. Zodat je in preken en pastoraat weet waar je het over hebt als het om Bijbel, christendom en duurzaamheid gaat.

  • Een grondig boek is Hemels groen van Bijbelwetenschappers Matthijs de Jong en Cor Hoogerwerf uit 2024. Zij gaan systematisch na hoe groen de Bijbel is en wat dit voor nu te zeggen heeft. Het boek legt een grondslag voor ‘groene theologie’ doordat het teruggaat naar de bronteksten van de Bijbel en de cultuur waarin die geschreven werden.
  • Groene theologie van Trees van Montfoort was het ‘beste theologische boek’ uit 2019. Het geeft een doordenking van de ecologische problematiek en inspirerende doorkijkjes in diverse Bijbelboeken en -teksten.
  • Het groene hart van het geloof van theoloog en natuurbeschermer Dave Bookless is inspirerend én toegankelijk voor theologen en ‘gewone’ gelovigen.
  • Het artikel Christus en het klimaat van Peter Siebe biedt een toegankelijke en korte ‘groene theologie’ voor beginners.
11 2 Boeken

Voor de Rooms-Katholieke Kerk is Laudato Si’, een encycliek (rondzendbrief in boekvorm) van paus Franciscus uit 2015, toonaangevend. Dit boek is ook voor christenen van andere denominaties een belangrijke inspiratiebron.

Paus Franciscus gaat uitgebreid in op de milieucrisis en toont aan dat ecologische en sociale problemen nauw samenhangen: beide zijn symptoom van een systeem waarin materieel gewin voorrang heeft boven het algemeen welzijn. Hij roept op tot een ‘ecologische bekering’ van individuele mensen maar ook van onze samenleving. Daarmee bedoelt hij: verregaande veranderingen vanuit het diepst van ons wezen, die leiden tot concrete veranderingen. Alleen zo wordt een leefbare toekomst mogelijk voor de gehele schepping.

De encycliek is toegankelijk gemaakt met een uitgebreide samenvatting van de encycliek en gespreksvragen voor elk van de zes hoofdstukken. 

De zes hoofdstukken lenen zich ervoor om met een groep mensen in zes bijeenkomsten besproken te worden. Maar jullie kunnen bijvoorbeeld ook voor je parochie of gemeente drie bijeenkomsten organiseren over de grote thema’s die paus Franciscus aansnijdt. Nodig elke avond een expert uit voor toelichting: 

  • Een avond over de milieucrisis en wat voor impact die op ons heeft, met input van een bioloog of boswachter uit jullie regio.
  • Een avond over de Bijbelse visie op mens en schepping, met input van een theoloog die zich daarin heeft verdiept.
  • Een avond over geloof en duurzaamheid in de praktijk: wat kan ieder doen om zo goed mogelijk te zorgen voor de schepping, ‘ons gemeenschappelijk huis’, met input van iemand die zelf verregaande levenskeuzes heeft gemaakt op dit vlak.

Ook is er studie- en gespreksmateriaal voor interkerkelijk gebruik – in kerken van alle denominaties.

Groene boeken voor groene gelovigen

Een groene kerk begint bij en wordt gedragen door groene gelovigen. Groene gelovigen kunnen voeding vinden voor hun ‘groene spiritualiteit’ in boeken als deze:

  • Het groene hart van het geloof van theoloog en natuurbeschermer Dave Bookless, uit 2009. Dit is een aanstekelijk boek voor iedere groene gelovige.
  • Genieten van genoeg van Martine Vonk uit 2016. Hoe actueel zijn uitspraken van Jezus? Hoe ga je om met zorgen? Met je geld en bezit, met je beperkte tijd?
  • Eenvoudig leven, Bijbelstudies over het goede leven, van Sam Janse, Bert de Leede, Koos van Noppen, Jacques en Paul Schenderling, uit 2021.
  • Zorg voor de aarde, herstel van de wereld uit 2021. Vier auteurs beschrijven vanuit hun traditie – Joods, christelijk, islamitisch, humanistisch – hun ideeën, ervaringen en waarden rondom de ecologische crisis.
  • Hoop voor de aarde van Katharine Hayhoe uit 2022; over het vermijden van polarisatie in gesprekken over het klimaat; ook ideeën over hoe we concreet in actie kunnen komen.
  • Toegewijd leven van Sam Janse, over recht doen aan al wat leeft, uit 2023.
  • Groene catechismus van Sam Janse, met vragen en antwoorden over geloof en duurzaamheid, uit 2023.
  • Rebelleren voor het leven van Rozemarijn van ’t Einde, uit 2023, over hoe zij als theoloog vanwege de klimaatcrisis tussen de activisten terechtkwam.
  • Jona zonder walvis. Een profetie voor Nederland van Mounir Samuel uit 2023, over de (gevolgen van de) klimaatcrisis.
  • Weerbaar leven van Sam Janse, over burgerlijke ongehoorzaamheid en profetisch protest, uit 2024.
  • Scheppings(t)rouw van Lysanne van de Kamp, uit 2024, een openhartig boek over het durven voelen van de milieucrisis.
  • Heel het leven! 5 Bijbelstudies met videotalks van Jan-Maarten Goedhart en Dave Bookless en gespreksmateriaal, uitgebracht door New Wine in 2024.
11 2 Boeken

Groene kerk in de praktijk

Kijk hoe zij '11 - Geloofsinspiratie' in de praktijk brengen

Andere thema's uit 11 - Geloofsinspiratie: