De groene PKN-kerk in Vries (Drenthe) is – bijna – helemaal van het gas af. Dat is heel bijzonder, want het monumentale kerkgebouw is 1200 (!) jaar oud. “Je denkt dat het niet kan, maar het kan dus wel.” We spreken met Joke Gerds en Albert Weemstra, die zich allebei betrokken voelen bij het zetten van groene stappen met de kerk.
Wat kenmerkt jullie als groene kerk?
Joke: “We zijn een veelkleurige kerk, met een actieve kern. We zijn in mei 2022 een groene kerk geworden. Er was een meerderheid van de gemeente vóór en de kerkenraad vond het ook een goed idee. Wij schrijven onder andere elke maand een stuk in het kerkblad om het onderwerp levend te houden.”
Hoe krijgen jullie de kerk mee in groene stappen?
Albert: “Het is onze taak om tegen de gemeente te zeggen: ‘klimaat is óók van belang’. Daarom organiseren we veel activiteiten. Voor de biddag-lezing hebben we Rabbijn Clary Rooda uitgenodigd en zij vertelde over duurzaamheid en klimaat in de Joodse traditie. Alain Verheij en iemand uit het team van Alfred Slomp waren er tijdens andere bijeenkomsten. We hebben ook de groene zondag met een groene markt, waar mensen uit de kerk en uit het dorp elkaar ontmoeten.”
Zijn er ook wel eens onderwerpen die jullie lastig vinden?
Joke: “We zijn een gemeente op het platteland en er zijn ook boeren lid van onze kerk. De avond over landbouw was een boeiende avond, die goed werd ontvangen. Het ging over dierenwelzijn, maar ook over de zorgen van boeren. Een gemeentelid zei: ‘Jullie hebben makkelijk praten als werkgroep groene kerk, maar kom maar eens praten.’ Dat hebben we gedaan en dat pakte goed uit. Onlangs zijn we op startzondag als gemeente bij één van de boeren op bezoek geweest.”
Albert: “Voor de gespreksavond over landbouw hebben we materialen gehaald uit de toolkit van GroeneKerken: filmpjes en gespreksvragen.”
Inderdaad goed en belangrijk om met elkaar in gesprek te blijven…
Joke: “De werkgroep groene kerk is heel breed met iemand van de diaconie, iemand uit de activiteitencommissie en de ambtsgroep ‘leren’ en één van de kerkrentmeesters. Dat helpt ons om het gesprek in de gemeente te voeren. Het is belangrijk om nooit tegenover elkaar te gaan staan. Het is goed om te zoeken naar de gemeenschappelijke deler en te kijken hoe je het er met elkaar over kunt hebben.”
Kunnen jullie wat meer vertellen over de verduurzaming van het monumentale kerkgebouw?
Joke: “Het een enorm groot project en die kar hebben de kerkrentmeesters getrokken. We hebben een kerk van meer dan 1200 jaar oud en een modern vergadercentrum. En de vraag was: hoe krijg je die gebouwen van het gas af?”
Albert vult aan: “Er woont in het dorp een gepensioneerde meneer die het buitenzwembad heeft verduurzaamd. We hebben deze meneer, Barend, uitgenodigd om ons te adviseren. Hij heeft toen een aantal metingen gedaan en concludeerde dat het zou moeten kunnen. Hij is een enthousiaste vrijwilliger en zonder Barend was het niet gelukt.”
Hoe gaan jullie om met weerstand vanuit de kerk?
Joke: “Die is er niet. Er is een breed vertrouwen in de vijf kerkrentmeesters en om de week is ervoor gecollecteerd. Daaraan merk je dat het leeft en dat de gemeente het een zinvol project vindt. De kerkrentmeesters hebben ons in het kerkblad op de hoogte gehouden en ook zelf de handen uit de mouwen gestoken! Ze hebben geholpen met het graven van gleuven en techniek.”
“Ons advies is om voor de fondsenwerving zeker iemand met kennis van zaken te benaderen”
Welke hulp hebben jullie gekregen?
Albert: “Bedrijven in de regio vonden de klus te ingewikkeld. Op advies van Barend is een bedrijf uit Friesland benaderd en die wilde de klus klaren. Met betrekking tot mogelijke subsidies hebben we gebruik gemaakt van de Investeringssubsidie Duurzame Energie (ISDE) en we kregen een bijdrage van de landelijke PKN, de Rabobank en een lokaal fonds. Voor de DUMAVA voldeden we net niet aan de voorwaarden. Ons advies is om voor de fondsenwerving zeker iemand met kennis van zaken te benaderen.”
Hadden jullie problemen met monumentenzorg?
Albert: “We hebben het gebouw niet hoeven aantasten. De warmtepompen staan buiten en de zonnepanelen liggen op het ontmoetingshuis. Er moest alleen een buis door het kleine klokkengietersmuseum onder de consistorie van de kerk, waar de klok is gegoten die in de toren hangt.”
Joke: “Je loopt wel altijd tegen problemen aan als het klaar is en je alles in gebruik gaat nemen. Maar we hebben mensen in eigen kring die deze kleine dingen kunnen oplossen.”
Wat zijn jullie plannen als groene werkgroep?
Albert: “Activiteiten maken wel dat de groep betrokken blijft en daardoor betrek je mensen uit de kerk ook. Je begint met een bordje ‘Wij zijn een groene kerk’, maar uiteindelijk gaat het om veel meer dan het kerkgebouw. Het gaat over je hele levenswijze. Hoe kun je ook thuis dingen oppakken? We gaan trouwens met twee mensen naar de GroeneKerken-dag.”
Joke: “Je kunt de wereldproblemen niet oplossen, maar je kunt wel in je eigen omgeving dingen doen en dat vind ik heel positief.”
Ook de VKB (Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer) heeft deze gemeente geïnterviewd, meer vanuit de technische uitwerking van het verduurzaamde kerkgebouw.
